Αγώνας ΕΟΚΑ

Το 1878 η Τουρκία παραχωρεί, έναντι αμοιβής, την εξουσία της Κύπρου στους Άγγλους,  αφού το νησί θα εξασφάλιζε στους τελευταίους τον έλεγχο των επικοινωνιών σε περιοχές ζωτικής σημασίας. Οι Ελληνοκύπριοι δεν άργησαν να εκφράσουν την επιθυμία τους για ένωση του νησιού με την Ελλάδα. Οι Άγγλοι δεν έδειξαν βέβαια κατανόηση στο αίτημα αυτό και δεν προσπάθησαν να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής των Ελληνοκυπρίων, που υπέφεραν λόγω των βαριών φόρων που τους είχαν επιβληθεί από την οθωμανική αυτοκρατορία και εξακολουθούσαν να ισχύουν.
Οι Ελληνοκύπριοι εξέφραζαν συνεχώς το αίτημά τους για ένωση με την Ελλάδα και συνέδραμαν στους αγώνες της. Πολλοί Ελληνοκύπριοι υπηρέτησαν στον ελληνικό στρατό κατά τον πόλεμο του 1897, στους βαλκανικούς πολέμους του 1912 και 1913, το 1917- 1918,  το 1921- 1922 και στον αγώνα της Ελλάδας κατά των Ιταλών και των Γερμανών κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Τον Ιανουάριο του 1950 διοργανώθηκε δημοψήφισμα για την Ένωση, το οποίο οι Άγγλοι αντιμετώπισαν με περιφρόνηση. Ποσοστό 95, 7 % των Ελληνοκυπρίων ψηφοφόρων εκφράστηκαν υπέρ της Ένωσης. Τον Ιούνιο του 1950 ως νέος αρχιεπίσκοπος εκλέχτηκε ο Μακάριος Γ’, επίσκοπος Κιτίου. Ο αρχιεπίσκοπος επισκέφθηκε την Αθήνα το 1951 και ζήτησε από την ελληνική κυβέρνηση να διαπραγματευθεί με την βρετανική κυβέρνηση, ώστε να επιτευχθεί η πολυπόθητη Ένωση. Οι Eλληνικές κυβερνήσεις της εποχής όμως δίσταζαν να αντιμετωπίσουν αποφασιστικά το θέμα.
Οι Ελληνοκύπριοι αποφάσισαν την έναρξη ένοπλου αγώνα κατά των Τούρκων. Το 1955 άρχισε η ένοπλη αντίσταση της οργάνωσης Ε.Ο.Κ.Α (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών). Το Γεράνι, αν και μικρό χωριό, συνέβαλε στον αγώνα κατά των Άγγλων. Στο χωριό δεν υπήρχαν πολιτικά κόμματα. Η μόνη οργάνωση – σωματείο που δραστηριοποιούνταν ήταν το Θρησκευτικό Ορθόδοξο Ίδρυμα (ΘΟΙ) της Αγίας Αικατερίνης. Δεν υπήρχε πολιτικός φανατισμός και αντιπαλότητες μέσα στο χωριό και συνεπώς δεν υπήρχε ο κίνδυνος της προδοσίας. Oι Γερανιώτες έγιναν στο σύνολό τους μέλη της Ε.Ο.Κ.Α και διατηρούσαν κρησφύγετα, στα οποία φιλοξενούσαν τους αντάρτες.  Μόνο ένας Γερανιώτης έπεσε στα χέρια των Άγγλων, ο Γιάννης Κώστα που ήταν λοχίας στην αστυνομία.  Εργαζόταν στην Βατυλή και συνελήφθη στη Λύση.
Το 1957 η οργάνωση είχε ζητήσει να εγγραφούν στην αστυνομία μέλη της και το χωριό έστειλε δύο αστυνομικούς. Το Γιώρκο του Καράγιωρκη, τον οποίο ο Γιάννης Κώστας σήκωσε από ενέδρα για να τον πάει στην αστυνομία να ενταχθεί και τον Παναή του Παντελή, ο οποίος διετέλεσε προσωπικός οδηγός του Στρατηγού Γρίβα μετά την ανακήρυξη της δημοκρατίας.
Ο Γιάννης Π. Κώστα (Χατζηπαναγής) θυμάται ένα περιστατικό που έγινε κατά την περίοδο που οι Άγγλοι απαγόρευαν τις κωδωνοκρουσίες. Το Φεβρουάριο του 1932 ο αρχιεπίσκοπος με τη συνοδεία του πήγαινε από το δρόμο του Αγίου Ηλία στο χωριό, για να μυρώσουν την εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης. Όταν εμφανίστηκαν, σε απόσταση 300 μέτρων από το χωριό, ο Χούπος είπε στο Γιάννη Π. Κώστα (Χατζηπαναγή) και στη Λευκού του Βαγγελή να πάνε να χτυπήσουν την καμπάνα, πράγμα που απαγορευόταν βέβαια. Αμέσως πήγαν στην εκκλησία και άρχισαν να χτυπούνε την καμπάνα, για την υποδοχή του αρχιεπισκόπου και της συνοδείας του. Ο δάσκαλος του χωριού, Μανώλης Αναστασιάδης από το Ριζοκάρπασο και ο παπά- Αχιλλέας, μόλις άκουσαν την καμπάνα ήρθαν τρεχάτοι στην εκκλησία. Ο παπάς μόλις μπήκε στην αυλή άρχισε να τους ρίχνει πέτρες, ενώ ο δάσκαλος έφτασε κοντά τους και τους χτύπησε με τη βέργα που κρατούσε.

Αγωνιστές της ΕΟΚΑ

Γενικοί υπεύθυνοι                                                
Ακύλας Πολέμης, Αντωνίου Παπαγεώργιος

Μαχητές
Αντωνίου Ανδρέας, Παντελή Λοΐζος, Αδάμου Ανδρέας, Ακανθιώτης Βαγγέλης, Ανδρέου Σωτήρης, Γεωργίου Ευάγγελος , Γεωργίου Φώτιος, Γούμενος Γεώργιος, Ηλία Παναγιώτης, Καλλή Χρίστος, Κούρος Μάρκος, Κυριάκου Ανδρέας, Κυριάκου Θεμιστοκλής, Παφίτης Σάββας, Πέτρου Κυριάκος, Σαββίδης Γεώργιος, Σταύρου Λιασής, Στυλλή Μηνάς

Σύνδεσμοι/ Μεταφορείς
Ανδρέου Σωτήρης, Αντωνίου Ανδρέας, Καλλή Χρίστος, Κυριάκου Ανδρέας, Λάμπρου Σωτήρης, Παντελή Λοΐζος, Παντελή Μάρκος, Πιερή Σωτήρης

Υ.Δ.Ο.
Ανδρέου Σωτήρης, Αντωνίου Ανδρέας, Καλλή Χρίστος, Κυριάκου Ανδρέας, Κυριάκου Θεμιστοκλής, Παντελή Λοΐζος, Παφίτης Σάββας

Ο.Ε.
Κούρος Μάρκος (φρούραρχος), Γεωργίου Ευάγγελος (βοηθός φρούραρχου), Καλλής Χρίστος

Όλα τα άρρενα μέλη της Ε.Ο.Κ.Α και της ΠΕΚΑ

Κουμπάροι
Καραγιώργης Σάββας και Κουλλού, Παφίτης Σάββας και Μυροφόρα, Στυλλή Μηνάς και Κατερίνα

Ο.Δ (Ανδρών)
Ακύλας Πολέμης(Συντονιστής Ο.Δ Ανδρών), Λοΐζου Γεώργιος, Χριστοφίδης Σπύρος, Γεωργίου Ευάγγελος, Γεωργίου Φώτιος, Κουλουμπρίδης Παναγής , Πέτρου Κυριάκος

Όλα τα μέλη της ΕΟΚΑ

ΑΝΕ (Νέων)
Ανδρέου Σωτηρης (Πυρηνάρχης= συντονιστής ομάδων ΑΝΕ), Αντωνίου Ανδρέας (Πυρηνάρχης= συντονιστής ομάδων ΑΝΕ), Κυριάκου Ανδρέας (Πυρηνάρχης= συντονιστής ομάδων ΑΝΕ), Κούρος Κυριάκος, Λάμπρου Σωτήρης, Παπαγεωργίου Αντώνης, Παπαγεωργίου Παναγιώτης, Πιερή Σωτήρης, Στυλλή Μηνάς, Φωτίου Ανδρέας, Χρίστου Καλλής

ΑΝΕ (Νεανίδων)
Κουλουμπρίδου Ηλιού Π. (Βοηθός Πυρηνάρχης), Κουλουμπρίδου Λέλλα (Βοηθός Πυρηνάρχης), Βασιλείου Ελένη, Ευαγγέλου Μαρούλλα, Κώστα Ελεγκού, Λάμπρου Μαρούλλα, Λοΐζου Χρυστάλλα, Μηνά Μαρούλλα, Παντελή Μαρίκκα, Χριστοδούλου Γιανναπού

Ακριτόπουλα (Μαθητές)
Χρίστου Καλλής (Αρχηγός Ακριτοπούλων), Ηλία Κυριάκος, Ηλία Νικόλας, Λάμπρου Παναγιώτης, Παναγή Στέλιος, Σάββα Γεώργιος, Σάββα Δημήτριος, Φωτίου Γεώργιος

Ακριτόπουλα (Μαθήτριες)
Κούρου Γιαννούλλα, Κούρου Αγγέλα, Μηνά Κυριακή, Παπαγεωργίου Μαρίτσα, Φωτίου Ευαγγελία, Χρίστου Κυριακή

Εκφωνητές
Ανδρέου Σωτήρης, Κυριάκου Ανδρέας , Κυριάκου Θεμιστοκλής

Διανομείς φυλλαδίων
Παντελή Λοΐζος , Ανδρέου Σωτήρης, Κούρος Μάρκος, Λάμπρου Σωτήρης, Πιερή Σωτήρης